Lynn Berger, Zorg – een betere kijk op de mens [2022]:
Wat er gebeurt als we niet goed zorgen voor zorg
Zolang we zorg niet zien voor wat het is – namelijk: als alomtegenwoordig, maar niet onuitputtelijk – blijven we het op allerlei manieren ondermijnen. Daardoor stevenen we af op een zorginfarct dat iedereen zal raken – en waarvan de coronapandemie slechts een voorbode was. Want als de vraag naar zorg groeit en groeit, en we niet goed zorgen voor de mensen die professioneel en informeel zorg verlenen, loopt alles straks opnieuw en alsnog vast. En als het zorgen stokt, stokt alles – dat hebben we inmiddels wel ervaren.
Beter zorgen voor zorg kan op allerlei manieren. Om te beginnen met betere arbeidsvoorwaarden en meer bewegingsvrijheid voor professionele zorgverleners – zodat de mensen díé in de zorg werken, dat ook blijven doen.
Door meer te investeren in preventie, zodat onze vraag naar jeugdzorg en geestelijke gezondheidszorg behapbaarder wordt, en minder mensen meerdere chronische aandoeningen tegelijk krijgen.
Door mensen de tijd én de middelen te geven om (informeel) te zorgen, bijvoorbeeld door financiële steun en sociale zekerheid voor mantelzorgers, en ruimhartige geboorte- en ouderschapsverlofregelingen voor moeders én vaders.
Ook van belang: zorgbeleid dat niet inzet op efficiëntie, marktwerking en concurrentie tussen instellingen, maar op rek, ruimte, en samenwerking. Op instellingen die denken: ik heb mijn probleem pas opgelost als het ook bij de ander is opgelost.
En niet alleen zorginstellingen, maar iedereen zou op die manier moeten denken. Wat nodig is, is een nieuw waardesysteem. Een waarin zorg, onderhoud en reparatie net zo hoog worden aangeslagen als vernieuwing, innovatie en productie. Waarin ‘het beste uit jezelf halen’ niet alleen gaat over presteren, maar ook over bijdragen. Wat nodig is zijn mensen die begrijpen dat we nergens zijn zonder zorg, en die naar dat inzicht willen handelen.
Dat begrijpen begint met zien. Met zien dat zorg een keten is. Eén die niet ophoudt bij de professionele zorg, maar dwars door al onze buurten en huizen loopt, tot de meest informele en intieme zorg aan toe. Of meer nog dan een keten: een weefsel. Zorg is een weefsel dat overheid, zorginstellingen, professionele zorgverleners, mantelzorgers en ouders onlosmakelijk met elkaar verbindt – dat mensen met elkaar verbindt.
Zo’n blikverruiming begint, denk ik, met inzoomen, net zolang tot de scheidslijnen tussen zorg en werk, tussen behandel- en slaapkamer, tussen verschillende vormen van zorg, en tussen verschillende mensen, beginnen te vervagen.
Inzoomen, net zolang tot je ziet dat alles en iedereen verbonden is. En dat het zorg is, dat die verbindingen in stand houdt.
Er waren 352 gemeentes vorig jaar, inmiddels 345. Langer geleden nog 441. Beemster en Purmerend zijn nu Purmerend; Heerhugowaard en Langedijk › Dijk en Waard; Landerd en Uden › Maashorst; Boxmeer, Cuijk, Grave, Mill en Sint Hubert, en Sint Anthonis › Land van Cuijk. Met ingang van 24 maart dit jaar is Weesp deel van de gemeente Amsterdam, met een ‘status aparte’.